استفاده از بنزین سوپر یا معمولی از جمله چالش هایی است که رانندگان را هنگام نزدیک شدن به پمپ بنزین مردد می کند. از مقرون به صرفه بودن بنزین معمولی که بگذریم، بنزین سوپر مزایای بسیاری دارد. هر چند مباحث مربوط به بنزین متنوع هستند و به راحتی می توان فرضیاتی در مورد آن مطرح کرد که شاید چندان هم علمی نباشد. در ادامه به تفاوت بنزین معمولی و سوپر می پردازیم.
تاریخچه مختصر بنزین
بنزین از جمله مشتقات نفت است که بین 70 تا 175 درجه سانتیگراد تقطیر می شود و حاوی هیدروکربن C5 تا C11 یا C12 است. بنزین طبیعی که حدود 15 درصد از نفت خام را تشکیل می دهد، در موتورهای احتراقی به کار می رود. بنزین معمولی مجموعه ای از هیدروکربن ها مانند پارافین (آلکان)، نفتن(سیکلوآلکان) و اولفین (آلکن) است، اکتان نیز ترکیبی آلی از دسته ی آلکان ها با هشت اتم کربن و 8 اتم هیدروژن است. اما بطور کلی؛ عدد اکتان سوخت نشان می دهد بنزین قبل از احتراق چه مقدار می تواند متراکم شود. برای نخستین بار در آلمان این سوخت را «بنزین» نامیدند. برخلاف آنکه برخی فکر می کنند، نام بنزین از برتابنز (Bertha Benz که در سال 1888 برای رانندگی از شهر مانهایم به شهر فورتزهایم از داروخانه بنزین مورد نیاز خود را خریداری کرد) گرفته شده است، این نام از ماده شیمیایی بنزن یا بسیار شبیه آن است. پس از اختراع بنزین؛ نخستین بار در جنگ جهانی اول شخصی به نام میجلی پی برد با افزودن سرب به بنزین می توان عدد اکتان آن را بدون هزینه زیاد بالا برد و به این ترتیب بنزین سوپر تولید شد. بسیاری از مردم باور درستی نسبت به تفاوت بنزین سوپر و معمولی ندارند و تنها دلیلی که برای استفاده از بنزین سوپر دارند؛ افزایش عملکرد و کارکرد بهتر موتور خودرو نسبت به زمانی است که از بنزین معمولی استفاده می کنند.
تفاوت بنزین معمولی و سوپر چیست؟
بنزین معمولی و سوپر تفاوت های زیادی با هم دارند، به عنوان مثال عدد اکتان، پارامتری برای نشان دادن قابلیت متراکم شدن سوخت در موتور پیش از شروع احتراق است، سوخت خودرو، زمانی عملکرد بهتری نشان می دهد که بلافاصله پس از جرقه زدن شمع، مشتعل شود و شعله آن سراسر محفظه احتراق را در حالت آرام سوز فرا بگیرد؛ نتیجه این فرآیند، شروع موج انفجاری قوی و یکنواخت است. زمانی شاهد این یکدستی در بنزین هستیم که دارای عدد اکتان بالا (مختص همان وسیله نقلیه) باشد. بنزین با عدد اکتان کمتر نسبت به میزان توصیه شده به علت وجود قطرات ناهماهنگ تزریقی، موج انفجاری یکنواختی ایجاد نمی کند؛ زیرا در این شرایط، حجم یکدستی از بنزین با زمانبندی مرتب در محفظه مخصوص تزریق نمی شود، در نتیجه امواج احتراقی مخربی تولید می شود که اثر متقابل بر هم می گذارند که منجر به خنثی شدن این تاثیرات می شود، در ادامه فشار وارده بر محفظه بالا رفته و دمای بالایی را تولید می کند و انرژی مکانیکی موتور را هدر می دهد. می توان گفت تفاوت بنزین معمولی با سوپر، تنها در عدد اکتان است. همانطور که پیش تر گفتیم، هر چه میزان این عدد بالاتر باشد؛ بنزین دیرتر منفجر می شود و کمتر هدر می رود. عدد اکتان در بنزین سوپر 95 و در بنزین معمولی 87 است. هر خودرویی بسته به نوع موتور با عدد اکتان مشخص و متفاوتی سازگار است، صاحب خودرو باید از این عدد مطلع باشد تا هنگام سوخت گیری، بهترین انتخاب را داشته باشد. استفاده از بنزین با عدد اکتان سازگار با پیشرانه، سبب افزایش عمر مفید و کارایی بهتر آن می شود. بنابراین استفاده از بنزین معمولی برای خودروهایی که نیاز به بنزین با اکتان بالا دارند و همچنین استفاده از بنزین سوپر برای خودروهایی که نیازمند بنزین با اکتان پایین هستند، سبب کاهش توان خودرو و در نتیجه فشار و آسیب به قطعات موتور می شود.
بنزین معمولی بزنیم یا سوپر؟
در این خصوص علی رضایی، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با روزنامه «دنیای خودرو» گفت: «بنزین به عنوان اصلی ترین ماده مورد نیاز برای حرکت خودرو، اهمیت ویژه ای در عمر و کیفیت کارکرد موتور دارد. در صورت استفاده از بنزینی که استانداردهای مورد نیاز و کیفیت لازم برای موتور خودرو را ندارد، راندمان موتور و عمر آن را به شدت کاهش می دهد.» وی با اشاره به اینکه بنزین سوپر به بنزین معمولی گفته می شود که برای بالا بردن عدد اکتان، به آن مقادیری افزودنی اضافه شده است، بیان کرد: «اولین راهکار تشخیص بنزین سوپر از بنزین معمولی، رنگ آن است.
بنزین سوپر معمولا به رنگ های سفید و سبز و رنگ بنزین معمولی صورتی مایل به قرمز است. بوی متفاوت بنزین سوپر و معمولی نیز از دیگر روش های تشخیص آن هاست. با توجه به این که اکثر خودروهای سواری موجود در کشور بر مبنای بنزین سوپر با اکتان 95 تولید شده اند. بنابراین استفاده از بنزین با اکتان بالا بهتر است و استفاده از بنزین معمولی با اکتان 87 در دراز مدت خسارات جبران ناپذیری به موتور خودرو وارد می کند.» این کارشناس حوزه انرژی در پاسخ به این سوال که عده ای فکر می کنند بنزین سوپر باعث شتاب بیشتر خودرو می شود، گفت: «نکته مهم در خودروهای جدید بخصوص موتورهای پایه گازسوز این است که این موتورها با بنزین سوپر بهتر کار می کنند، بنابراین وقتی در خودرویتان از بنزین سوپر استفاده می کنید، به دلیل افزایش قدرت انفجاری و بهره وری بیشتر احساس شتاب بالاتری دارید. استفاده از بنزین سوپر منجر به تولید صدای کمتری در خودرو می شود. بنابراین دانستن عدد اکتان مناسب و استفاده بهینه از آن هنگام سوختگیری بسیار مهم است زیرا سبب استفاده بهینه از موتور و افزایش عمر مفید آن می شود توجه به این نکته در خودروهایی که با بنزین با اکتان بالاتر کار می کنند، ضرورت بیشتری دارد، همچنین اگر در خودرویی که به بنزین معمولی احتیاج دارد، بنزین سوپر استفاده شود، فقط از توان خودرو کاسته می شود.»
برگرفته شده از روزنامه دنیای خودرو - معصومه دهقان