تیونینگ خودرو نامی آشنا برای همه ماست، چیزی که سر در بسیاری از مغازه‌ها و شاید روی بدنه شیشه عقب برقی خودروهای مسابقات سرعت آزادی می‌بینیم. چیزی که از لغت “Tuning” بر می‌آید ایجاد تغییراتی در خودرو با هدف افزایش قدرت مانور و بهبود توان پیشرانه است. اما این اصطلاح مختصر به این شیوه دست کاری‌ها نمانده و در گوشه و کنار دنیا در گردهمایی‌های خودرویی علاوه بر پیشرانه‌های پرقدرت، سیستم های صوتی پرطنین مشغول خودنمایی هستند. اینجا شاید لازم باشد برای ایجاد تمایز بین این دو، اصطلاح Custom (کاستوم) را در کنارت تیونینگ خودرو استفاده کنیم که در عمل به معنای خارج کردن خودرو از حالت کارخانه با دلایلی به جز افزایش مانور پذیری و توان خودرو است. با هم چرخ کوتاهی در تاریخ می‌زنیم تا ببینیم این دنیای جذاب دست کاری کردن خودرو ریشه در کجا دارد.
انگیزه‌ای برای رسیدن به توان سه رقمی
به پیش از جنگ جهانی دوم برمیگردیم؛ به دنیایی که خودرویی با ۵۰ اسب بخار برای خودش پادشاهی می‌کرد! خودرو های این دهه شاسی و بدنه جدا داشتند و چرخ ها بیرون بدنه نصب می شدند. در امریکای شمالی، جنوب شهر کالیفرنیا عاشقان سرعت شروع به دست کاری فوردهای مدل A کردند و با حذف گلگیرها، شیشه جلو، سقف متحرک، کاپوت و سپرها وزن خودرو را کاهش می‌دادند حتی گاه پیشرانه خودروهای باری را روی آن ها نصب می‌کردند. این تغییرات کوچک که حسابی پرطرفدار شده بود، همه گیر شد تا پای مکانیک‌های بسیاری را به این داستان باز کرد. تا این جا تغییرات با هدف افزایش قدرت پیشرانه انجام می‌شد و با پیشرفت دستکاری ها همانند نصب کاربراتور های بیشتر، سرسیلندر های قدرتمند با هواکش‌های مستقیم(horn intakes) و اگزوزهای دو طرفه برای خروج راحت تر دود احتراق، توانست قدرت بالاتری نسبت به نمونه های کارخانه برای خودروها فراهم کند. تغییر ارتفاع خودروهای سواری هم ریشه در همین دوران دارد. مشتاقان سرعت برای افزایش فرمان پذیری و کاهش زاویه گرفتن شاسی سر پیچ‌ها شاه فنر خودروها را کوتاه می‌کردند یا با داغ کردن شاه فنر ارتفاع خودرو را تا حد ممکن پایین می‌آوردند. عموماً کاهش ارتفاع جلوی خودرو هایشان را بیشتر از تعلیق عقب می پسندیدند و این گونه بود که یک سبک خودروهای دستکاری شده برای عاشقان سرعت در دهه ۳۰ به وجود آمد؛ "هات راد". بعد از به دنیا آمدن هات رادها مسابقات سرعت هم بیشتر شد و به دلیل این که مسابقات بدون قوانین خاصی برگزار می‌شد و اکثراً ظاهر خیابانی داشت، آمار کشته‌ها و مجروحین افزایش چشمگیری پیدا کرد؛ تا جایی که این هات راد های جذاب به عنوان تهدیدی برای جامعه شناخته شدند و از جانب جامعه و دولت فشاری برای حذف کلی این پدیده یا افزایش کنترل روی آن ها ایجاد شد. اما این باعث ایجاد مسابقات زیرزمینی شد و غیر علنی بودن فعالیت‌ها آمار کشته‌ها و مجروحین را حتی بالاتر هم برد. سرانجام در سال ۱۹۳۷ با شکل گرفتن اتحادیه زمان گیری(Timing Association)، افزایش دقت زمان گیری همراه با اعمال نظارت روی هات رادها و مسابقات، سبب شد این مسابقات به صورت قانونی و با نظم و امنیت بیشتری دنبال شود. در عین حال در سال ۱۹۴۱ با نشر مجله THROTTLE در مورد اخبار، نتایج مسابقات و همچنین مسائل ایمنی خودروها به تعداد علاقمندان افزوده شد.
تجربیاتی پس از جنگ جهانی
در سال ۱۹۴۱ با ورود ایالات متحده به جنگ جهانی دوم پیشرفت هات رادها کند شد، اما بعد از پایان جنگ نه تنها این سرگرمی فراموش نشد، بلکه با ورود صنعت گران و سازندگانی که در طی جنگ کارکشته‌تر از پیش شده بودند شاهد استخوان ترکاندن بی‌سابقه این اسباب بازی های خطرناک بودیم. در عین حال فرودگاه هایی که پس از جنگ خالی مانده بودند در اختیار آنان قرار می گرفت و تعداد مسابقات افزایش روز افزونی داشت.
رواج مسابقات سرعت در دریاچه نمک جنوب شهر کالیفرنیا و افزایش دوباره کشته‌ها و زخمی ها بازهم خطرات مسابقات را نمایان کرد. ولی در نخستین گردهمایی هات راد ها در سال ۱۹۴۸ با حضور بیش از ۱۰ هزار بازدید کننده، جوانب مثبت این معقوله بر همه بیش تر نمایان شد. بازدید کنندگان متحیر از توانایی استادکاران و مهندسان در ساخت و ایمنی شده بودند. این همایش تا جایی زبانزد شد که تیراژ مجله هات راد (HOT ROD MAG) به ۳۰۰ هزار نسخه رسید. پس از این هجوم مردم، دو اتحادیه مشغول نظارت بر وضع این قلدرهای جاده شدند؛ یکی همان اتحادیه زمان گیری جنوب کالیفرنیا (SCTA) و دیگری اتحادیه ملی هات رادها (NHRA) که با بوجود آوردن مسابقات شتاب گیری در خط مستقیم ( همان چیزی که امروزه به عنوان درگ شناخته می‌شود) سبب شدند شهروندان کمتر شاهد مسابقات خیابانی باشند و امنیت را به شهرها بازگردانند. اما این مسابقات دستکاری کردن خودروها را کاملاً تغییر داد. برخی به دنبال افزایش سرعت بودند و برخی مشغول افزایش زیبایی‌های ظاهری با اغراق در عناصر ظاهری خودروهای مسابقه. گروه دوم همان سازندگان خودروهای کاستوم بودند. حوالی سال ۱۹۵۰ با تغییر فرم بدنه خودروها و به بازار آمدن خودروهای با طراحی 3 جعبه‌ای ( Three box Design) تعداد هات رادها کمتر شد و سازندگان خودروهای کاستوم با تغییرات ساده از قبیل تعویض حلقه دور چراغ، تعویض سپر و جلو پنجره، کروم کردن زه های جانبی تا تغییراتی در فرم اتاق مثل بریدن و ایجاد کانال هایی در کف خودرو برای فرو رفتن بیشتر شاسی در بدنه( به منظور کاهش ارتفاع نهایی خودرو و پنهان کردن بالای چرخ در گلیر)، باله های بلند روی چراغ های عقب و در نهایت ریختن سرب در کف خودرو برای نرم تر کردن سواری، کاملا از دستکاری های هات رادها دور شده بودند و صرفا خودروهایی زیبا خلق می کردند. نقش و نگارهای معروفی مثل شعله روی بدنه، اسکالوپ و پین استرایپ بازماندگان دوره خودروهای کاستوم دهه 50 هستند.
افتتاح باشگاه آمریکایی
اواخر دهه 60 میلادی با خلق "ماسل کار" ها (بخوانید خودروهای قلچماق یا عضلانی) بازدهی پیشرانه ها بهبود یافت و با افزایش توان و گشتاور خودروها مرزهای سرعت جا بجا شد. دستکاری خودرو ها به منظور بهبود شتاب در خط مستقیم شامل حذف کلیه موارد کابین و نصب رولربار بود. همچنین سوپرشارژ هایی مهیب با سیستم های مکش غول آسا روی خودرو ها نصب شد که گاه منجر به بریدن بخشی از کاپوت می شد.
در این دوره سنت قدیم CHOP SHOP (کوتاه کردن ارتفاع سقف کابین) برای بهبود آیرودینامیک ادامه یافت. خودروهای کاستوم جای خود را به LOWRIDER ها (همان کف خواب) دادند و با نصب سیستم های پنوماتیک ارتفاع سواری روز بروز کاهش یافت.
برگرفته شده از روزنامه دنیای خودرو – سهیل سیاوشی