مواد افزودنی روغن موتور (دترجنت)

ممکن است برای برخی این سوال مطرح شود که در صورت استفاده از روغن موتورهایی که برای پاکسازی محیط پیشرانه از عدد بازی (قلیایی) بالا استفاده می‌کنند، آیا پاک کننده‌ها به حذف مواد زائد همچون خاکستر سولفاته از سطح سوپاپ‌ها نیز کمک خواهد کرد؟ عدد بازی روغن موتور ارتباط مستقیمی با درجه قلیایی بودن روغن و ادتیو یا افزودنی‌های پاک کننده (دترجنت) برای ایجاد حالت بازی در روانکار دارد. این افزودنی‌ها به خنثی سازی اسیدهای ناشی از واکنش سوخت و گازهای ایجاد شده و همچنین اسیدهای تشکیل شده ناشی از شکست ساختار هیدروکربن‌های روغن کمک می‌کنند.
هدف دیگر ادتیوهای دترجنت تمیز کردن رسوبات ناشی از قطعات موتور است. کلسیم سولفونات یک افزودنی دترجنت مرسوم در اغلب روغن‌های موتور است بنابراین هنگامی که این افزودنی‌ها می‌سوزند خاکستر از خود بجا می‌گذارند. در شرایط عادی این خاکستر نگران کننده نیست چون در تعویض روغن قابل حذف است؛ اما زمانی مشکل ساز خواهد بود که تعویض روغن به فراموشی سپرده شده یا فواصل تعویض روغن طولانی شود. کلیه روغن موتورها با یک عدد بازی اولیه که متناسب با مقدار افزودنی دترجنت افزوده شده به روغن هستند، عرضه می‌شوند. عدد بازی بالا به معنی حضور مقادیر بیشتر این دترجنت در روغن است. با سپری شدن طول عمر روغن و تشکیل اسیدها، عدد بازی کاهش پیدا می‌کند. این کاهش در عدد بازی زمانی نگران کننده خواهد بود که به ۵۰ درصد مقدار اولیه خود برسد این حالت بهترین زمان تعویض روغن است اما اگر روغن در داخل موتور به حال خود رها شود اسیدی تر خواهد شد و این امر منجر به آسیب‌های ناشی از خورندگی و ایجاد خاکستر می‌شود. اغلب روغن موتورهای جدید به منظور رعایت استانداردهای زیست محیطی با میزان خاکستر پایین فرموله می‌شوند. ادغام میزان خاکستر کمتر با میزان سولفور پایین تر در سوخت تا حد زیادی تمایل به تشکیل خاکستر را کاهش می‌دهد. با این حال اگر روغن بیش از عمر مفید آن در سیستم باقی بماند تشکیل خاکستر همچنان امکان‌پذیر خواهد بود. اما مسئله‌ای که در رابطه با پاک کننده‌های موتور وجود دارد، این است که چنین افزودنی‌هایی از نظر شیمیایی فعال بوده و لایه های تشکیل شده توسط سایر افزودنی‌ها لایه روی قطعات را از بین می‌برند که موجب آسیب و افزایش سایش موتور می‌شود؛ مگر آنکه در فرمولاسیون این مواد حفاظت از لایه ایجاد شده توسط روغن موتور اصلی در نظر گرفته شده باشد. این لایه‌های افزودنی در لحظه شروع به حرکت موتور یعنی هنگامی که روانکاری فقط متکی به این لایه‌هاست، برای محافظت و مراقبت از موتور دارای اهمیت هستند. پاک کننده‌های غیر اصولی موتور ممکن است اثرات سوئی از قبیل کاهش ویسکوزیته خنثی سازی افزودنی‌ها بر روغن داشته باشند. به هر حال پاکسازی خاکستر به روش مکانیکی و تعویض روغن در فواصل زمانی کوتاه برای کمک به افزودنی‌های دترجنت در پاک کردن موتور در طول زمان روش بهتری به حساب می‌آید.