اکثر رانندگان می دانند باید روانکار اصلی پیشرانه را بصورت منظم بررسی کرده و در صورت نیاز آن را تعویض یا تا حد معین به کارتل روغن موتور اضافه کنند اما اکثر آنها بررسی روغن گیربکس را فراموش می‌کنند.
درست مانند پیشرانه، گیربکس دستی یا اتوماتیک نیز برای روانکاری به روغن خاص خود متکی است و خالی شدن گیربکس از روغن می‌تواند بسیار خطرناک باشد و هزینه های زیادی را به مالک تحمیل کند.
البته نمی‌توانیم افرادی را که به صورت منظم روغن گیربکس خودرویشان را بررسی نمی‌کنند، سرزنش کنیم. در بسیاری از خودروها این کار این کار سخت خواهد بود مگر اینکه شما یک تکنسین ماهر و آموزش دیده باشید. برخی خودرو های مدل جدید دارای لوله و میله اندازه گیری روغن گیربکس هستند اما این میله چیزی نیست که شما در گاراژ خانه داشته باشید . البته می توانید این وسیله اندازه گیری را از نمایندگی تهیه کنید اما واقعیت این است راه ارزان تر و راحت تر برای بررسی روغن گیربکس مراجعه به تعویض روغن و تعمیرگاه خواهد بود . همچنین برخی خودروها دارای دستگاه اندازه گیری سطح روغن الکترونیکی هستند و این میزان در داشبورد به نمایش در می آید البته تعداد این خودروها در کشور ما زیاد نیست .
بررسی روغن گیربکس به کمک میله اندازه گیری
در برخی خودروها گیربکس ها دارای میله اندازه گیری مشابه آنچه برای اندازه گیری روغن پیشرانه به کار می رود هستند . اگر خودرو شما چنین حالتی دارد بررسی میزان روغن گیربکس چند دقیقه بیشتر طول نخواهد کشید. ابتدا میله ی اندازه گیری روغن گیربکس را پیدا کنید. این میله شبیه همان چیزی است که برای روغن پیشرانه به کار می رود اما در بخش پشتی یا پیشرانه یا کنار آن قرار دارد. اگر میله را پیدا کردید خودرو را روی سطح صافی پارک کنید. اگر سطح صاف نباشد میله اندازه گیری میزان درست روغن را نشان نخواهد داد .
در این حالت گیربکس را در حالت پارک یا خلاص قرار دهید و ترمز دستی را نیز بکشید.
در این حالت اجازه دهید پیشرانه در دور آرام گرم شود. زمانی که پیشانی گرم شد، با دقت میله اندازه گیری را بیرون بکشید، آن را تمیز کنید و سپس دوباره به لوله بازگردانید. به آرامی میله را دوباره بیرون بکشید و میزان روغن را از روی این تشخیص دهید. اگر میزان روغن گیربکس کم باشد، نیازمند قیف و نوع مناسب روغن گیربکس خواهید بود تا بر حجم روغن اضافه کنید. البته فراموش نکنید قبل از این کار پیشرانه را حتماً خاموش کنید. روغن گیربکس معمولاً درست به لوله میله اندازه گیری ریخته می‌شود و این کار به آرامی انجام می‌شود. در این مدت میزان روغن اضافه شده را با استفاده از میله اندازه گیری بررسی کنید تا از حد معینی بیشتر نشود. قبل از آنکه روغن را به گیربکس اضافه کنید، به رنگ میله اندازه گیری در بار اول توجه داشته باشید.
رنگ روغن گیربکس باید قرمز تیره یا قهوه ای روشن باشد. در صورتی که رنگ آن قهوه‌ای تیره یا سیاه بود، بهتر است به دنبال تعویض روغن گیربکس و فیلتر آن در آینده نزدیک باشید . اگر روغن بوی سوخته می دهد احتمالاً مشکلی در گیربکس وجود دارد.
گیربکس های غیر اتومات
در حالت کلی باید گفت روش استفاده از میله اندازه گیری شامل خودروهای است که از گیربکس اتوماتیک استفاده می کنند به صورت کلی خودروهای گیربکس دستی فاقد چنین چیزی هستند هرچند برخی استثنا ها در هر دسته وجود دارند اگر خودروی شما گیربکس دستی دارد احتمالاً بررسی میزان روغن گیربکس زمان بیشتری خواهد برد. البته این کار غیر ممکن نیست. ابتدا خودرو را روی سطح صاف پاک کنید، سپس با استفاده از جک بخش جلو و عقب خودرو را بالا ببرید یا اینکه خودرو را روی چاله تعویض روغنی پارک کنید، مطمئن شوید بخش جلو و عقب خودرو در یک سطح و به صورت تراز قرار دارند. در زیر خودرو محل گیربکس و پیچ فیلر را پیدا کنید. این پیچ در کنار گیربکس قرار دارد. البته این پیچ را نباید با پیچ تخلیه اشتباه بگیرید چرا که پیچ تخلیه هم در وضعیتی مشابه است اما در بخش پایین تری نصب می شود. با استفاده از یک آچار پیچ را باز کنید. توجه داشته باشید شاید روغن گیربکس بیرون بیاید بنابراین توصیه می کنیم یک دستمال همراه داشته باشید. وقتی پیچ رو باز کردید به داخل گیربکس نگاه کنید. میزان روغن باید درست در پایین سوراخ فیلر باشد. اگر نمی توانید آن را ببینید از انگشت خود استفاده کنید تا محل قرار گرفتن آن را بیابید. وقتی بررسی میزان روغن گیربکس تمام شد درصورت نیاز واشر پیچ را تعویض و پیچ را سفت کنید و جک ها را پایین بیاورید. اگر میزان روغن گیربکس کم باشد باید به آن اضافه کنید که کار سختی است زیرا نمی توانید بصورت مستقیم آن را انجام دهید، به همین دلیل سرراست ترین کار استفاده از پمپ برای اضافه کردن روغن گیربکس خواهد بود تا در نهایت میزان آن به پایین سوراخ پیچ فیلر برسد.
برگرفته شده از روزنامه دنیای خودرو - سهیل سیاوشی